Willem is een jongeman die reeds vijf jaar tewerkgesteld is bij PASSWERK na een traject bij Assjette.

Hoe ben je in contact gekomen met Assjette vzw?

Daar zit een klein verhaaltje achter. Ik ben met mijn tweede en laatste jaar ICT bij PXL net voor Kerstmis gestopt met mijn studie, zo’n twee maanden nadat het jaar begonnen was. Omdat het mij niet ging: het was te veel gefocust op programmeren en niet op gewoon software, wat voor mij het interessantste was. En dan ben ik gestopt met school en heb ik ongeveer zeven maanden thuisgezeten en niks gedaan. Dan heeft mijn GON-begeleider, Steven Vranken, mij voorgesteld om een keer naar Assjette te komen, omdat die dichtbij waren en omdat hij en Colette vrienden zijn van vroeger. Dus na een paar keer gepusht te zijn, heb ik dat gedaan. Dat was toen Assjette nog helemaal in het begin was, toen er nog bijna niemand was. Ik was een van de eersten die er waren. En dan heb ik in het begin geholpen met de tuin af te breken en terug op te bouwen. En sindsdien ben ik zo nu en dan eens een keer gekomen, als ik daar zin in had. In het begin was het bijna dagelijks, om ervoor te zorgen dat ik uit mijn bed kwam. En ja, zo ben ik daar terechtgekomen.

Zo had ik een daginvulling omdat mijn GON-begeleider benadrukte dat ik iets moest doen in plaats van gewoon thuis te zitten.

Wat voor werk doe je momenteel?

Ik ben een softwaretester bij Passwerk, een bedrijf dat enkel mensen met autisme aanneemt, na een ingangsprocedure. Je kunt er niet zomaar heen als je autisme hebt. Je moet wel een paar testen afleggen en zo. Het grootste deel is software-testing: dingen als datamigratie, handleidingen schrijven en allerlei IT-zaken waarvoor mensen ons inhuren.

Is het alleen maar IT of is er bij Passwerk nog ander werk?

Enkel IT en grotendeels testen. Passwerk heeft ook een zusterbedrijf, TRplus, en die doen programmeren.

Op welke manier heeft Assjette vzw jou begeleid naar je huidige werkplek?

Toen ik ongeveer drie maanden bij Assjette was, heeft Colette mij en een paar andere mensen van Assjette begeleid naar het kantoor van Passwerk in Hasselt. Om een keer te horen en te laten zien hoe Passwerk uniek was in het tewerkstellen van personen met autisme. Ze hadden hun werkplaatsen aangepast om mensen met autisme beter te kunnen laten werken daar, zoals bijvoorbeeld muren die geluid absorberen, goed verspreid, genoeg verlicht, niet te veel licht, je kon de gordijnen dichtdoen. Iedereen had zijn eigen werkstation. Dingen kunnen heel vaak een barrière zijn bij heel veel werkplekken, dus had men ervoor gezorgd dat dat niet zo was. En dan ben ik na de eerste keer, op aanraden van Colette, daar gaan solliciteren. En ongeveer vijf maanden later heb ik een contract gekregen bij Passwerk. Na een heus opleidingstraject.

Heeft Colette jou dan ondertussen nog verder begeleid bij Passwerk? Of heeft Assjette jou begeleid?

Ja en neen. Ze hebben niet echt gezegd: ‘Dit moet je nu doen, dat moet je nu doen.’ Maar eigenlijk heb ik niet echt nood aan iemand die me continu bij de hand houdt, maar het helpt om mij richtlijnen te geven over wat ik het best doe. En dat was waarvoor Assjette gezorgd heeft. Gewoon groot in het kleine, van: ‘hier past misschien een break of dat moet je doen’. Hierin maken ze het verschil.

Heb je op je werkplek een specifieke begeleider of zo, of niet meer?

Bij Passwerk krijgt iedere tester een jobcoach, die jou helpt door de jaren heen. Het blijft dezelfde jobcoach: het maakt niet uit welk werk je doet. Het is een en dezelfde jobcoach, tenzij iemand die je begeleidt natuurlijk stopt.

Dat is wel goed. Welke uitdagingen biedt de werkplek aan jou?

Sinds een week werk ik daar vijf jaar en inmiddels heb ik meerdere projecten gehad, voor zo’n vijftien verschillende bedrijven.  Afhankelijk van het project dat ik moet doen, of het nu datamigratie is of testen. Ik doe het liefst testprojecten omdat het ervoor zorgt dat ik mijzelf een challenge kan geven. Hoe moeilijker de projecten zijn, hoe beter het is voor mij. Dan kan ik echt mezelf geven en mezelf verbeteren in mijn capaciteiten. Een ander iets, voor datamigratie werk ik heel vaak met heel veel verschillende programma’s die ik niet ken. Dat zorgt ervoor dat ik die programma’s onder de knie krijg. Ook heeft het geholpen met mijn sociale vaardigheden. Ik heb al een jobcoach, die door met mij te praten al heel veel voor mij doet. Maar natuurlijk moet je ook op de werkvloer continu praten met mensen. Dat heeft er ook mee voor gezorgd dat ik geen problemen meer heb met vreemden aan te spreken. Als er iets moet gebeuren, dan kan ik dat zonder problemen, want dan hoef ik niet meer continu te vragen aan de jobcoach: ‘Kun je hem eens vragen om dit te doen?’ Dan ga ik zelf naar hem toe. Op die manier heeft het wel geholpen. En dat wijst ook terug naar Assjette, want hier kan ik ook nu mijn dingen doen, zoals met Passwerk: mensen te woord staan, ik kan interviews geven zonder problemen, ik kan praten wanneer Assjette mensen met autisme hun levensverhaal laat vertellen… Dus dat heeft zeker geholpen.

Dus elk project was eigenlijk wel een uitdaging?

Niet elk project. Ik heb soms een opmerking gehad omdat ik te veel failures maakte of dat er communicatieproblemen waren. Ik ben dan weggegaan omdat het niet lukte. Maar ja… Dat hoort erbij zeker

De volgende vraag. Waarin heeft de werkplek voor jou het verschil gemaakt?

Openheid voor autisme. Ik heb geen “zwaar” autisme, zoals je wel weet. Maar het helpt wel als ze mij toestaan dat ik alles wat ik nodig heb altijd automatisch thuis toegestuurd krijg via mail. Het is niet gewoon gezegd tegen mij wat ik nodig heb. Dus neertypen, of tegen mijn documenten, de specificaties die ik nodig heb. Ze staan ervoor open dat ik op het werk een headset gebruik als het te luid aan het worden is. Ik mag heel vaak kiezen waar ik zit en ik krijg één vaste plaats, liefst in het hoekje aan het raam. Niet in het midden van de ruimte, waar iedereen rondom mij zit. Ik zit liever afgezonderd. Ze laten mij kiezen of ik zelf contact wil zoeken met mensen met wie ik dat wil en dat ze weten dat ik autisme heb. Dat ik niet tegen iedereen moet zeggen dat het zo moet zijn, want iedereen heeft daar autisme. Maar ze laten mij de vrije keuze in wie het weet bij het team waar ik werk. Er is ook altijd bij elk project een soort van… Hoe moet ik het zeggen? Onze jobcoach gaat naar het bedrijf toe en maakt een soort van ‘site survey’ van hoe alles eruitziet: wanneer het lunch is, hoeveel contact er met collega’s is, wat je exacte taak is… Dat hebben voordat de job start van het begin, is heel erg handig.

Oké, even terug. De volgende vraag koppelt zo’n beetje terug. Je zegt dat bepaalde projecten uitdagingen gegeven hebben. Hebben ook bepaalde werkplekken jou zo bepaalde uitdagingen gegeven in de samenleving? Heeft echt de werkplek daarvoor gezorgd? Of niet echt?

Eén project staat echt wel buiten dat aspect: SCIA, da’s het engineersprogramma waar ik het over had. Daar heb ik mensen leren kennen die mij hebben geholpen en mij meer mezelf hebben leren zijn. Ik had altijd een masker op om te verbergen wie ik echt was, omdat ik vroeger heel veel moeite heb gehad met pesten en zo. Dus het heeft mij geholpen om mijzelf te zijn en dat masker af te zetten. En om meer open te zijn met mensen. Ik ben daar meer dan zes maanden geweest en in die tijd ben ik echt gegroeid van iemand die moeite had met praten over zichzelf en met praten met mensen over van alles en nog wat, tot iemand die dat zonder problemen kan doen. Dus…

Ja, da’s wel mooi om te horen. 

Daar ben ik heel sterk in. Voor de rest is er niet echt iets wat mij op sociaal vlak vooruit heeft geholpen.

En op andere vlakken van de samenleving? 

Niet direct. Of het moet zijn dat ik nu voor Assjette nu en dan eens mensen help met interviews geven. Op die manier help ik misschien mensen die naar mijn verhaal luisteren. Dat is misschien iets wat onrechtstreeks op sociaal vlak, in de samenleving helpt? Voor de rest niets, nee.

Op welke manier helpt de werkplek jou om te kunnen groeien?

Hetzelfde ongeveer wat ik net heb gezegd. Maar voor de rest… De IT-sector evolueert natuurlijk ook, zoals alle andere sectoren, wat ervoor zorgt dat Passwerk nieuwe software uittest of iets nieuws wat ik nodig heb om mijn job goed te kunnen doen. Passwerk geeft ook wel opleidingen: automatisering, een nieuw programma leren kennen of visuele software die we onder de knie moeten hebben. Die geven dan opleidingen daarvoor waar je anders voor naar school zou moeten gaan. Dus dat helpt wel. Wat natuurlijk goed is, want naar school gaan is niet echt fijn. Dat bezorgt mij heel veel stress. Dus als ik het kan doen in een omgeving waarvan ik weet dat er rekening wordt gehouden met mijn autisme, dan is dat ook wel handig. Voor de rest, ik denk het niet echt, buiten wat ik hier heb gezegd…

Daar heb je al veel over verteld. We zullen naar de laatste vraag gaan. En die is: Wat zou je als advies geven aan andere werknemers die voor dezelfde keuze staan?

Ik ben even aan het denken hoe ik dit het best verwoord. Ik zou zeggen: ‘Probeer het, ga er een keer voor, je weet nooit waar je uitkomt’… In het begin was ik ook heel erg onzeker over hoe het zou evolueren op werkvlak. Maar toen ik eenmaal die eerste sprong had genomen, is het eigenlijk allemaal beter gegaan met mij. Een stabiel inkomen, ik heb genoeg vrije dagen, ik werk hier ook bijna alle dagen van de week – één dag per week heb ik vrij. Zelf als ik geen project heb, ben ik momenteel toch nog zeker van een goed leefpatroon. Ik heb meer balans in mijn leven gekregen daardoor. En ik heb meer mensen leren kennen waarop ik kan vertrouwen, zowel bij Assjette als bij Passwerk. Dus als je zoekt naar evenwicht in je leven, dan denk ik dat je er toch voor moet gaan. Ook al is het moeilijk door je autisme, kan het geen kwaad om het te proberen.